Septembar 2020. bio je mesec posvećen devetoj po redu izložbi Vajarske sekcije ULUS-a. Ovogodišnje selektorke bile su Biljana Jotić, istoričarka umentosti i nezavisna kustoskinja, Sanja Tomašević, članica Umetničkog saveta ULUS-a i Vida Stefanović Vujčić, članica umetničkog odbora Vajarske sekcije ULUS-a. Autorka kataloškog teksta, Biljana Jotić izložbu vidi na sledeći način…
Deveta po redu, sada već tradicionalna izložba u organizaciji Vajarske sekcije ULUS-a, pod nazivom „Vajari/ke Srbije 2020“ dešava se u prostoru paviljona „Cvijeta Zuzorić“. Izložbena postavka okuplja 48 autora, od kojih je 37 odabrano po konkursu, a 11 po pozivu. Uzimajući u obzir da je izložba revijalnog tipa karakteriše je različitost senzibiliteta i pristupa, povezanih istarživanjima i izrazima koji su aktuelni među domaćim autorima u heterogenim oblastima skulpture danas.
Opredeljena specifičnim uslovima koji su na neki način povezali planetu i učinili je globalnim poretkom mikrosvetova, postavka odgovara umetničkoj refleksiji vremena. Uslovi života, samim tim i stvaralaštva u pandemijsko vreme odredili su i uslove realizacije izložbe i praktično nametnuli format radova koji preovlađuju, radovi malog formata, sa pojedničanim izletima u veće ili velike dimenzije.
Iako se kontekst krize praktično sam nameće, sada dodatno inteziviran zdravstvenom ugroženošću, ipak fokus bi trebalo zadržati na izložbenim eksponatima i postavci. Prostorna izdvojenost svakog rada pojedinačno i nepostojanje međusobne komunikacije, reflektuje pojam otuđenja ali i govori o snazi i specifičnosti individualnog izraza, istraživanja, konceptu i tehničkim karakteristikama koje povezuje kontekst prostora i paradigma vremena.
Od mermera i gvožđa preko kombinacija keramike i mekih materijala, stakla, drveta, upotrebnih predmeta, ćilima i soli, prirodnjačkog sveta, žive i nežive prirode, radova koji zauzimaju prostor kombinovanih sa video radom, do eksperimanata sa svetlosnim efektima u okviru kutija i kombinacije multimedijalnog i digitalnog, umetnici reaguju na sadašnjost. Posmatrano u celini, postavka govori o prisutnosti i stvaralačkoj zrelosti u oblikovanju fluidne stvarnosti, kao vizuelno svedočanstvo nepostojanja formalnih granica u savremenoj umetnosti.
U različitosti najbolje se prepoznaje autentičnost, što bi se moglo izvući kao jedna od poruka koju nam pruža savremena vizuelna umetnost, možda najjasnije prenesena kroz vajarski pristup oblikovanju idejnih osnova, a ostaje prepoznatljiva u formama. Sam proces vajanja podrazumeva materijalizaciju ideja koje su na ovoj izložbi vidljive u širini dijapazona realizovanih formi u oblasti skulpture, instalacije, objekata i drugih kompozicijskih rešenja.
Takođe, mogu se uočiti specifičnosti pojedinačnih estetskih svojstava koji se većinom kreću u opsegu avangardizama i angažovane misli, povremenog izleta u akademsko nasleđe i iznenađenja novim formalnim rešenjima. Kada se sve uzme u obzir, primetno je pojačano prisustvo kritičke misli, reakcije i bunta kroz nove forme. Veći broj mladih izlagača ulilo je jednu novu energiju kao odgovor na potrebu za trajanjem i generacijskim usklađivanjem.
Izložbe revijalnog tipa pružaju posebost u mogućnosti sagledavanja šireg konteksta i zbog toga se javlja neophodnost za što većim brojem prijavljivanja jer jedino tako imaju smisao u celini. Vreme nije stalo, brže teče novine su brojnije. Umetnost odgovara na promene čime direktno poziva na potrebu za opstankom i trajanjem.
Zaključak ovog sa razlogom svedenog teksta bio bi da umetničko delo najviše govori o sebi i uključuje, pored doživljaja, i saznanja o savremenim kretanjima, čime direktno poziva na neophodnost izložbene delatnosti materijalizovanog stvaralčkog senzibiliteta i poziva publiku. Kako je ove godine u prvi plan iskočio diskurs vremena možda nas sledeće godine iznenadi neka skulptoralna forma koja slavi klasičnu lepotu ili više eksperimenata sa novim materijalima i formama.
Biljana Jotić,
istoričarka umetnosti i kustoskinja
